Mỗi doanh nghiệp khác nhau điều sẽ có những cách tính lương khác nhau. Tùy thuộc vào lĩnh vực kinh doanh, đặc điểm tính chất của công việc, kinh nghiệm của người lao động mà doanh nghiệp sẽ có những cách tính lương khác nhau. Tuy nhiên, nhìn chung các doanh nghiệp sẽ đi theo một công thức tính tiền lương cơ bản. Dưới đây là một số cách tính tiền lương cho người lao động được sử dụng phổ biến nhất hiện nay.
Tiền lương là gì?
Tiền lương là số tiền mà người lao động nhận được từ quá trình làm việc tại một doanh nghiệp, đơn vị hoặc tổ chức. Tiền lương sẽ được bên sử dụng lao động chi trả theo thỏa thuận giữa người lao động và người sử dụng lao động và tuân theo quy định của pháp luật.
Tiền lương sẽ bao gồm:
- Tiền lương cơ bản
- Các khoản tiền phụ cấp khác như phụ cấp xăng xe, phụ cấp điện thoại,…
Lưu ý là tiền lương không được thấp hơn mức lương tối thiểu do nhà nước quy định.
=> Xem thêm: Lương công nhân công ty nào cao nhất
Tầm quan trọng của tiền lương đối với con người
Tiền lương đối với người lao động hay doanh nghiệp điều có những ý nghĩa nhất định:
Đối với người lao động
Tiền lương được xem là một khoảng thu nhập ổn định được sử dụng trong việc tiêu dùng và sinh hoạt hằng ngày như mua thực phẩm, quần áo, chi phí đi lại, chỗ ở,… Một mức lương phù hợp giúp người lao động hài lòng và có sự tập trung vào công việc đang làm. Trở nên tận tâm và yêu thích công việc mình đang làm.
Bên cạnh đó, người lao động có đủ thu nhập để rèn luyện và phát triển cá nhân thông qua các khóa kỹ năng. Góp phần giúp thúc đẩy công việc hiệu quả hơn. Đồng thời, mức lương còn là một thước đó giúp đánh giá năng lực thực sự của mỗi người.
Đối với doanh nghiệp
Khi doanh nghiệp chi trả một mức lương phù hợp đáp ứng với kỳ vọng của người lao động. Tỷ lệ nhân sự thôi việc/ bỏ việc sẽ giảm đi đáng kể. Nhờ vậy doanh nghiệp có thể tiết kiệm được chi phí tuyển dụng, đào tạo nhân sự. Đồng thời, doanh nghiệp cũng cần đưa ra một công thức tính tiền lương hợp lý nhằm tối ưu về chi phí và tối đa hóa lợi nhuận.
Những yếu tố quan trọng quyết định đến công thức tính tiền lương?
Để có cách tính tiền lương cho người lao động một cách chính xác, doanh nghiệp cần căn cứ vào các yếu tố sau:
- Hợp đồng lao động: Thể hiện mức lương trong tháng, các khoản phụ cấp, và các khoản bổ sung khác nếu có.
- Bảng chấm công.
- Phiếu xác nhận hoàn thành công việc/ phiếu xác nhận sản phẩm ( Sử dụng trong trường hợp sử dụng cách tính tiền lương theo sản phẩm).
- Quy chế về lương thưởng của doanh nghiệp.
- Mức lương tối thiểu người sử dụng lao động phải trả cho người lao động.
- Tỷ lệ chi trả các khoảng khác (như bảo hiểm xã hội,…) theo lương.
- Mức lương sử dụng để đóng các khoản bảo hiểm xã hội.
Các công thức tính tiền lương phổ biến hiện nay
Như chúng ta đã biết, mỗi doanh nghiệp sẽ có những cách tính tiền lương cho người lao động khác nhau. Một số công thức tính tiền lương phổ biến hiện nay là:
Công thức tính tiền lương theo thời gian
Để tính tiền lương cho người lao động theo thời gian, cần phải dựa vào thời gian làm việc của người lao động (ví dụ theo giờ, theo ngày, theo tuần, theo tháng). Công thức tính tiền lương theo thời gian thường gặp:
- Tiền lương giờ = Tiền lương tính theo ngày / Số giờ làm việc theo quy định của công ty trong ngày (ví dụ 8 tiếng/ ngày)
- Tiền lương ngày = Tiền lương tính theo tháng / Số ngày làm việc bình thường theo quy định của công ty trong tháng
- Tiền lương tuần = (Tiền lương trong tháng x 12 tháng) / 52 tuần
=> Có thể hữu ích với bạn: Cách làm bảng tính lương trên Excel
Đối với cách tính tiền lương cho người lao động theo tháng, thông thường các doanh nghiệp sẽ áp dụng một trong hai công thức tính tiền lương sau:
- Cách tính lương thứ 1:
Tiền lương trong tháng = Lương cơ bản + ((Phụ cấp nếu có) / ngày công chuẩn của tháng)) * Số ngày làm việc thực tế
Ngày công chuẩn của tháng được tính là các ngày làm việc trong tháng nhưng không bao gồm các ngày nghỉ cuối tuần. Nếu doanh nghiệp sử dụng cách tính tiền lương theo công thức này. Giá trị nhận được sẽ là con số cố định, giá trị này sẽ chỉ thay đổi trong trường hợp người lao động nghỉ không hưởng lương.
- Cách tính lương thứ 2:
Tiền lương trong tháng = ((Lương cơ bản + Phụ cấp nếu có) / 26) * Ngày công làm việc thực tế trong tháng
Khi doanh nghiệp sử dụng công thức tính tiền lương này, tiền lương trong tháng sẽ có sự biến động theo từng tháng. Lý do là vì một tháng có thể có 28, 30, hoặc 31 ngày. Dẫn đến ngày công chuẩn trong tháng có thể là 24, 26 hoặc có thể là 27 ngày. Trong trường hợp người lao động muốn nghỉ không hưởng lương thì nên cân nhắc nghỉ tháng nào để tránh ảnh hưởng đến thu nhập.
Công thức tính tiền lương theo sản phẩm
Cách tính tiền lương cho người lao động theo sản phẩm dựa trên mức độ hoàn thành về số lượng, chất lượng của người lao động. Được tính theo đơn giá trả cho một đơn vị sản phẩm hoàn thành. Với cách tính này, sẽ giúp khuyến khích người lao động gia tăng năng suất làm việc tốt hơn.
Tiền lương theo sản phẩm = Sản lượng sản phẩm hoàn thành * Đơn giá trên mỗi sản phẩm
Công thức tính tiền lương theo doanh số
Cách tính tiền lương cho người lao động theo doanh số thường được áp dụng trong các vị trí công việc như: nhân viên kinh doanh, nhân viên tư vấn bán hàng,… Sử dụng công thức tính tiền lương theo doanh số sẽ là cách giúp doanh nghiệp hạn chế được nhiều rủi ro về thâm hụt ngân sách nếu kết quả kinh doanh không được khả quan.
Lương theo doanh số = Lương cứng + Tỷ lệ % * Doanh số đạt được
Ví dụ:
Doanh nghiệp A kinh doanh gói dịch vụ và trả lương dành cho nhân viên kinh doanh như sau:
- Lương cứng: 6 triệu/ tháng
- Đạt target 100 triệu: được 4% doanh thu => 4%*100 triệu = 4 triệu
=> Mức lương thực nhận là 10 triệu/ tháng
Thông thường, khi doanh nghiệp trả lương theo hình thức này. Tiền lương của người lao động sẽ gắn chặt với doanh thu và lợi nhuận của doanh nghiệp. Nhân viên đem về doanh thu càng cao thì mức lương sẽ càng lớn. Ngoài ra, doanh nghiệp còn có những chế độ thưởng riêng nếu nhân viên đạt hiệu suất cao. Tỷ lệ % doanh số tùy thuộc vào hiệu quả kinh doanh của mỗi doanh nghiệp mà sẽ có những mức tính khác nhau.
Công thức tính tiền lương theo cách trả lương khoáng
Lương khoán được tính cho người lao động dựa trên khối lượng công việc hoàn thành đúng tiến độ và đạt chất lượng trong một khoảng thời gian nhất định. Cách tính lương này thường được ứng dụng cho những công việc mang tính chất thời vụ, ngắn hạn,… như trong các lĩnh vực xây dựng,…
Tiền lương = Mức lương khoáng * Tỷ lệ % hoàn thành công việc
Công thức tính tiền lương làm thêm giờ
Tùy vào cách tính lương theo thời gian hay theo sản phẩm mà sẽ có cách tính tiền lương tăng ca cho người lao động khác nhau.
- Đối với người lao động nhận hình thức trả lương theo thời gian
Tiền lương tăng ca = Tiền lương thực trả của ngày làm việc bình thường * Mức tính làm thêm giờ (Ít nhất 150% hoặc 200% hoặc 300% tùy mỗi doanh nghiệp) * Số giờ làm thêm của người lao động
Để doanh nghiệp xác định cần phải tính lương theo mức 150%, 200% hay 300%, doanh nghiệp cần theo quy định như sau:
- Mức ít nhất 150%: So với tiền lương thực nhận, áp dụng dành cho giờ làm thêm trong những ngày bình thường.
- Mức ít nhất 200%: So với tiền lương thực nhận, áp dụng dành cho giờ làm thêm trong những ngày nghỉ cuối tuần.
- Mức ít nhất 300%: So với tiền lương thực nhận, áp dụng dành cho giờ làm thêm trong những ngày nghỉ lễ, tết, ngày nghỉ được hưởng lương.
- Đối với người lao động nhận hình thức trả lương theo sản phẩm
Tiền lương tăng ca = Đơn giá tiền lương sản phẩm của ngày làm việc bình thường * Mức tính làm thêm giờ (Ít nhất 150% hoặc 200% hoặc 300% tùy mỗi doanh nghiệp) * Số sản phẩm làm thêm
Để doanh nghiệp xác định cần phải tính lương theo mức 150%, 200% hay 300%, doanh nghiệp cần theo quy định như sau:
- Mức ít nhất 150%: So với đơn giá tiền lương trên sản phẩm,dành cho những sản phẩm làm thêm vào những ngày bình thường.
- Mức ít nhất 200%: So với đơn giá tiền lương trên sản phẩm, dành cho những sản phẩm làm thêm vào ngày cuối tuần.
- Mức ít nhất 300%: So với đơn giá tiền lương trên sản phẩm, dành cho những sản phẩm làm thêm vào những ngày lễ, nghỉ tết, ngày nghỉ có hưởng lương.
Công thức tính tiền lương ngày lễ
Theo quy định tại Điều 112 của Bộ luật Lao động, Những ngày người lao động được phép nghỉ hưởng lương bao gồm:
- Tết Dương lịch: nghỉ 1 ngày (vào ngày 1 tháng 1 dương lịch)
- Tết Âm lịch: nghỉ 5 ngày (từ ngày 1 đến ngày 5 âm lịch)
- Ngày Chiến thắng: nghỉ 1 ngày (vào ngày 30 tháng 4 dương lịch)
- Ngày Giỗ tổ Hùng Vương: nghỉ 1 ngày (vào ngày 10 tháng 3 âm lịch)
- Ngày Quốc tế lao động: nghỉ 1 ngày (vào ngày 1 tháng 5 dương lịch)
- Ngày Quốc khánh: nghỉ 2 ngày (vào ngày 2 tháng 9 dương lịch, cộng thêm 1 ngày liền kề trước hoặc sau)
Dựa theo hợp đồng lao động đã được thỏa thuận, cách tính tiền lương cho người lao động trong các ngày nghỉ lễ sẽ bao gồm lương, phụ cấp lương và các khoản bổ sung cần có khác. Đặc biệt, tiền lương tính cho các ngày nghỉ lễ sẽ không bao gồm các khoản phúc lợi theo quy định tại Điều 104 của Bộ luật lao động như tiền ăn theo ca, phụ cấp xăng xe, điện thoại,…
Công thức tính tiền lương tháng 13
Nếu người lao động làm việc tại doanh nghiệp trên 1 tháng, người lao động đủ điều kiện để hưởng lương tháng 13.
Trong trường hợp người lao động chưa làm việc tại doanh nghiệp đủ 12 tháng, công thức tính tiền lương tháng 13 như sau:
Thưởng tháng 13 = Số tháng làm việc / 12 * Tiền lương trung bình trong thời gian làm việc
Công thức tính tiền lương nghỉ việc
Đối với những trường hợp người lao động bị buộc thôi việc nhưng lỗi không phải xuất phát từ người lao động. Theo quy định tại Điều 99 của Bộ luật Lao động, người lao động vẫn được hưởng đầy đủ lương như sau:
- Do lỗi của người sử dụng lao động: Người lao động được trả lương đầy đủ theo hợp đồng lao động
- Do sự cố như thiên tai, dịch bệnh, chuyển địa điểm hoạt động theo yêu cầu của nhà nước hoặc do yếu tố kinh tế:
-
- Thôi việc từ 14 ngày trở xuống: Tiền lương không được thấp hơn mức lương tối thiểu.
- Thôi việc từ 14 ngày trở lên: Tiền lương được thỏa thuận giữa 2 bên, tuy nhiên không được thấp hơn mức lương tối thiểu của 14 ngày đầu tiên.
>> Xem thêm: Cách tính lương theo ngày công trong Excel
Nguyên tắc thanh toán tiền lương cho người lao động
Đối với người lao động được tính lương theo giờ, ngày hoặc tuần => Được trả lương sau giờ, ngày hoặc tuần làm việc. Tuy nhiên có thể được trả gộp nếu được thỏa thuận từ hai bên, nhưng ít nhất phải được 15 ngày.
Đối với người lao động tính lương tháng => Được trả lương theo tháng hoặc nửa tháng thanh toán một lần.
Đối với người lao động tính lương khoán, lương theo sản phẩm => Được trả lương theo thỏa thuận giữa hai bên. Có thể tạm ứng trước một phần trên số lượng công việc đã hoàn thành theo từng tháng. Và thanh toán đầy đủ sau khi hoàn thành công việc.
Nguyên tắc thanh toán tiền lương:
- Doanh nghiệp cần thanh toán tiền lương đúng hạn, đầy đủ.
- Có thể thanh toán trực tiếp hoặc gián tiếp.
- Nếu trễ hạn thanh toán ít nhất trước 1 tháng. Thì doanh nghiệp cần thanh toán cho người lao động một khoảng bằng với lãi suất ngân hàng tại thời điểm trả lương.
Những vấn đề cần lưu ý khi tính lương trong doanh nghiệp
Mỗi doanh nghiệp dù có bộ phận quản lý nhân sự hoạt động tốt như thế nào. Đôi khi cũng xảy ra một số trường hợp người lao động khiếu nại về chính sách lương, thưởng,… Một số vấn đề thường gặp phải chính là:
Sai sót trong cách tính lương
Mỗi người lao động trong doanh nghiệp sẽ được tính lương dựa trên nhiều yếu tố như: số ngày đi làm, giờ công, các khoản phụ cấp, khấu trừ, tạm ứng,… Trong một số trường hợp bộ phận nhân sự có một chút sai sót về công thức tính tiền lương. Dẫn đến lương thực nhận của người lao động có sự chênh lệch.
Thiếu sự bảo mật về mức lương
Rất nhiều công ty nêu ra vấn đề bảo mật lương trong hợp đồng lao động hoặc quy định nhân viên không được công khai mức lương cho những người xung quanh trong công ty. Cho thấy mỗi nhân viên có sự khác nhau về mức lương. Trong một số trường hợp mức lương vô tình bị tiết lộ khiến nhân sự trong công ty có sự so sánh về mức lương.
Thanh toán lương chậm
Vì một số vấn đề như: nhân sự chậm trễ trong chốt danh sách ngày công hưởng lương của nhân viên, sếp duyệt lương chậm, kế toán chưa giải chi,… Điều này dẫn đến trường hợp chậm trễ lương của người lao động.
Trên đây là một số công thức tính tiền lương phổ biến thường được các doanh nghiệp sử dụng hiện nay. Hy vọng sau bài viết này sẽ giúp mọi người có thêm những thông tin bổ ích về cách tính lương. Cũng như có thể đưa ra những phản hồi đối với doanh nghiệp trong trường hợp mức lương của bạn đang còn sai sót nhé!
